Strzemiona są jednym z podstawowych elementów wyposażenia jeździeckiego. Tematyka strzemion nie wydaje się zbyt skomplikowana i w większości przypadków wiedza na ich temat ogranicza się do stwierdzenia, mówiącego że są pałąki przypięte do puślisk, w których spoczywają stopy jeźdźca podczas jazdy. Również można zauważyć, że wielu jeźdźców nie przywiązuje zbyt dużej uwagi do ich wyboru. W rzeczywistości istnieje wiele rodzajów strzemion oraz materiałów, z których są wykonane. Strzemiona różnią się od siebie parametrami takimi jak waga, odporność na uszkodzenia etc. To wszystko sprawia, że temat strzemion wymaga bliższego poznania.
Czym są zatem obecnie używane strzemiona i jaką pełnią funkcję?
Strzemiona są elementem rzędu końskiego. Są to pałąki posiadające zamkniętą konstrukcję, które składają się z kabłąka i stopki, wykonane najczęściej z różnego rodzaju stopów metali, ale i także tworzyw sztucznych, drewna i kości. Zazwyczaj w górnej części strzemienia znajduje otwór przez, który prowadzone jest puślisko. Stopka strzemienia posiada zazwyczaj antypoślizgowe wkładki. Zadaniem strzemion jest ułatwienie wsiadania i zsiadania z konia. Ponad to pomagają w utrzymywaniu się w siodle, przyjęcie prawidłowego dosiadu oraz wspomagają oddziaływanie pomocami jeździeckimi.
Historia strzemion
Pierwsze wzmianki mówiące o zastosowaniu pierwowzorów strzemion są datowane na kilka wieków p.n.e. Były to wówczas dwie materiałowe pętle bądź haki, które zwisały po bokach siodła. Zgodnie ze współczesną definicją strzemiona mają zamkniętą konstrukcję i są wykonane z twardych materiałów. Dlatego też znacząco się różnią od swojego pierwowzoru. Tego rodzaju strzemiona, które można przyrównać do obecnie używanych zostały wynalezione w rejonie półwyspu koreańskiego w IV – V wieku. W Europie zaczęto je stosować w VI wieku. Upowszechnienie strzemion jest jednak datowane w okolicach XII wieku ze względu na rozwój siodeł, które stały się sztywniejsze i posiadały wysokie łęki. Mniej więcej od tego okresu przybrały one formę taką jaką znamy dziś.
Źródło: flickr.com Autor: Eliya
Rodzaje strzemion
Zasadniczo można wyróżnić strzemiona klasyczne i bezpieczne. Strzemiona bezpieczne są skonstruowane w sposób umożliwiający uwolnienie stopy w razie upadku. Mogą posiadać na zewnętrznym boku gumową obejmę, bądź specjalny zatrzask, który podczas upadku rozłącza się uniemożliwiając tym samym zakleszczenie stopy. Niektóre strzemiona bezpieczne mają zwartą budowę, podobnie do klasycznych jednakże ich zewnętrzna strona jest odpowiednio wyprofilowana. Spotkać możemy się również ze strzemionami koszyczkowymi, które ograniczają głębokość ułożenia stopy oraz westernowymi, które charakteryzują się dużą szerokością.
Na co zwrócić uwagę przy zakupie strzemion?
Przede wszystkim powinniśmy dobrać odpowiednio ich szerokość. Zbyt wąskie sprawią, że jazda będzie mniej komfortowa, a nawet mniej bezpieczna. Kolejnym istotnym elementem jest materiał, z którego są wykonane. Strzemiona poddawane są dość znacznym obciążeniom dlatego też najczęściej możemy spotkać się ze strzemionami wykonanymi ze stali nierdzewnej, stopów metali oraz wytrzymałych materiałów kompozytowych. Nie bez znaczenia jest tu także waga. Strzemiona nie mogą być zbyt lekkie ponieważ utrudnia to np. swobodne wyciągnięcie stopy bądź jej ponowne włożenie Strzemiona w takim przypadku bezwładnie przesuwają się w przód i tył podczas próby ułożenia stopy. Strzemiona nie mogą być również za ciężkie. Zbyt ciężkie strzemiona zwiększają ryzyko uszkodzenia skóry konia, negatywnie wpływają na kondycję puślisk a także jest to zbędny balast, który musi dźwigać nasz koń. Większość dostępnych strzemion ma wagę w przedziale 400 – 700 gramów. I takie wartości przyjmuje się za optymalne. Warto również zwrócić uwagę na różnego rodzaju rozwiązania dodatkowe stosowane przez producentów. Np. odpowiednie wyprofilowanie otworu na puśliska, co sprawia, że strzemiona ustawiają się pod pewnym kontem do grzbietu konia. Takie rozwiązanie pozwala na ułatwione ponowne umieszczenie stopy po jej uprzednim wysunięciu. Wielu producentów zwraca również uwagę na to, aby strzemiona nie miały ostrych krawędzi, które mogłyby zranić konia.
Źródło: flickr.com Autor: Pete Birkinshaw
Jak widać tematyka dotycząca strzemion jest bardzo szeroka i ciężko opisać w jednym artykule wszystkie nowinki dotyczące tego produktu. Warto jednak zwrócić przy ich wyborze uwagę na wspomniane wyżej elementy. Pamiętać należy, że najważniejsze jest bezpieczeństwo oferowane przez produkt, komfort jego użytkowania i trwałość.